Duûvemelkers

Òns thema dizze kier göt ovver de duûvesport. 'n Sport die bestöt uut 't race mit speciaal gefokte duûve ien (wed)strijdvluchte. Hiële generaties duûveliefhebbers uut Loën ware zòndags de hiëlen dag mit die sport bezig en hán zich verenigd ien duûveclub ’t Tweede Caen”. Helaas hiêld 't Tweede Caen ien 2018 as gevolg van te wennig leeje òp te bestaon en verdween dormit ’n stukste cultuur uut Loën.

As zoën en zwaoger van 'nen duûvemelker wet Peter Loonen alles van de duûvesport en het daoraover - gebruuk makend van aege ervaringen - 'n stuk geschreve. De foto's kòmme uut 't fotoboek van 't Tweede Caen. 

Duûvemelkers

Jan en Ties stônte al d’n hiële maerge ien de lôcht te ture. “Wá dunkt òw Ties”, zaei Jan, “zun ze vroeg kòmme vandaag?”
Same hán ze, net as ’n del ândere duûvemelkers van duûveclub “’t Tweede Caen”, ’s zaoterdagssmaerges hun pôstduûfkes iengekörfd. Hiël secuur hán ze gekeke welke duûve ’t vertrouwe krege um òp reis te gaon en te prebiere as snelste wer thuus te kòmme. Welke doffers of duûvinne leke ien topconditie? Ze ginge nog ’s iën vör iën dör de hând, de uëgskes en de vleugels wiere mit ‘t oëg van de liefhebber án ’n laeste ònderzuuk ònderworpe. Zeuve toppers wiere liefdevol en mit veul vertrouwe ien de duûvemând gezet. De mând aachter òp de fiets en òp nor ‘r duûvelokaal.


Dor krege de duûve zörgvuldig ’n gummiringske um hun pootje geschove. Dè gebeurde mit ’n aeve simpel as doeltreffend apparaatje zoëdet de duufkes dor gen lâst van hán en ok zeker niks van vuulde. De nummers wiere, same mit ’t aege nummer van de duûf, nauwkeurig genotierd. Alles mòs ierlek verloëpe zoëdet dor látter gen kloëtereej aover kòs ontstaon. Daornao ginge doffers en duûvinne, gescheie van mekaar, dus gen gedoej ònderweg, ien groëte mânde. Die mânde wiere òpgeháld dör ‘ne groëte vrachtwage van de NPO, des de Nederlandsche Postduiven Organisatie, en die reejde d’r mit nor ’t zuije.

Dizze kiër ging de reis nor Frankriek en wel nor Châteauroux, oftewel nor Schatteroe zoëas Ties det altied òp zien baeste Frans noemde en det was hemelsbriëd mar liefst 613 km. van huus De poêlbriêf was iengevuld en ze hán allebei twië döbbeltjes gepoêld òp hun favoriete pôstduûf en hopte netuurlek det die twië döbbeltjes ’n paar kwartjes zun werre of as alles mar dan ok echt alles mit zuj zitte zaat d’r hiël misschien wel ‘nen auto ien. Mar och ze hán allebei gen reejbewies dus wá mòsse ze dor aegelek ok mit? Nó ’t ienkörve din ze wer same òp huus án. 

Òp zaoterdagaovend vônd de volgende noëdzakeleke activiteit pláts, ’t klok afslaon. Dan wiere alle klokke geliek gezet mit de moederklok zoëdet ze allemól precies dezelfden tied hán. Tegeliek mit de radioklok van aacht uur wier d’r afgeslage. ‘nen Draei án de sleutel drukte d’n tied af òp ’t pepiere rölleke ien de klok van iedere liefhebber. Nou kòs ’t spelleke pas echt beginne en was ’t waachte òp de duûve, òp de zondagmaerge.

Ze sliêpe allebei ònräöstig dieje naacht en Jan drómde det zienen blaûwen doffer ier thuus òp de klep zuj valle as de zwarte duûvin van Ties, miene schwarte zoëas Ties hör âltied liefkozend noemde.

Eindelek brook de zondagmaerge án. Metiën wier de radio ángezet um te luustere nor de duuûveberichte. Dor wier verteld welke duûve waor gelost ware en vöral hoe ’t waer was en hoe de wiend stônd. Det was belangriek, beej kwoj waer wiere ze nie gelost, det zuj de veiligheid van de beesjes ien gevaor brenge en dor was ’t nie um begònne.

Dor kwaam de verlossende zin uut de radio en die klônk Jan en Ties as meziek ien de oere: De duiven van de NPO Oost Brabant zijn bij goed weer en een matige zuid zuid oosten wind gelost om 5.12 u.

Allebei liêpe ze vest nor buute um te kiêke hoe ’t waer hier was. Án werskante van de heg stônde ze same te rikraoje hoe laat de duûve d’r òngevaer kòsse zien… rônd iën uur mende Ties …”nou mit dizze wiend òp de start misschien nog wel ’n stief ketierke ier”, dòcht Jan.
Tegge d’n tied det ’t wel ’s kòs gón gebeure wier d’r ’ne keukestoêl gevat en achterste vuure zittend òp dieje stoêl wier de lucht ien zuideleke richting ien de gate gehâlde. “Dor kumt d’r iëne”, riêp Jan van d’n ândere kânt van de heg. Jommer, die duûf kwaam nie beej iën van hun twië umliëg. “Die velt beej Nöl òp de kui”, wier d’r vanachter de heg beej Ties geroêpe. Ónder ‘t waachte ien ’t lentezunneke soêsde Ties af ’n toe ’n bitje weg en heej drómde as ‘nen Lónse Jules Verne det ’t waachte òp en ‘t klokke van duûve hiëlemól automatisch zuj gaon, nie wiëtend det jaore látter de computer ok de duûvesport binnen zuj sluipe en alles volledig geautomatisierd, precies volges zienen droëm, zuj verloëpe.
Ties schròk wakker toen heej Jan triomfantelek huurde schriese det zienen blaûwen doffer òp de klep gevalle was. Nou mòs die duûf nog ’t hok ienloëpe zoëdet Jan ’t gummieringske af kòs doên. Dè ringse mòs ien ’n kopere buske, det ging ien de klok en dör án de sleutel òp de klok te draeie kwaam d’r unnen afdruk op ’t pepiere rölleke te staon en kòste precies ziên hoe laat die duûf geklokt was. Dor kwaam ok de uutdrukking: “Hoe laat hedde gedraeid?” vanaf. Druk tillefoonverkeer gaaf ienformatie ovver hoe laat en waor al duûve geklokt ware.

Nó ’n paar uur ware de maeste duûve wer thuus en wier d’r via de tillefoon afgesproke hoe laat ’t klok uuthale zuj zien. Dan wier d’r án de hând van de afdrukke òp pepiere röllekes uut de klokke, bekeke hoe de duûve ’t hán gedaon en kòs d’n uutslag òpgemakt werre. Daornao wier d’r nog ’n pilske gevat òp diejen uutslag en wier d’r uutgekeke nor de volgende waek.

Beej ’t örste pilske hai Jan ’n iengetoge binnenpretje want ziene blaûwen doffer was, zoëas ie gedrómd haj, toch net iets ier thuusgekômme as Ties zien zwarte duûvin.

Hun duûfkes hán ’t nie kwoj gedaon. Ze ware nie ’t örste mar ok lang nie ’t laeste.

“Volgende waek baeter”, zaei Ties, “dan gón ze nor Pau, des ’n hiël stuk wier mende Jan….. wel 1000 kilemaeter”. “Op zó’n lange vlucht het mien zwarte duûvin de langsten ojjem”, zaei Ties en ’t klònk ásof heej ’t zelf gelöfde……